REFLÜ BELİRTİLERİ VE REFLÜ TEDAVİSİ

Gastroözefagiyal reflü mide içerindeki muhtevanın yemek borusuna geri gelmesi demektir.Bu olay şikayet yaratabileceği gibi sessizde gerçekleşebilir. Reflü özefajit ise sık sık ortaya çıkan reflü hadisesinin , yemek borusu iç duvarında iltihabi reaksiyona sebebiyet vermesiyle gelişen iç duvar hasarıdır.Bu hasar mukoza dediğimiz iç tabakada kızarıklık , ödem , erezyonlar , ülser , kanama , darlık şeklinde ortaya çıkabilir. Gastroözefagiyal reflü hastalığı ise hem reflü belirtileri ve hemde yemek borusu iç duvarında gelişmiş hasarın sonuçlarının  birlikteliği olarak tanımlanabilir. Reflü hastalığının açık adı  gastroözefagiyal reflü hastalığı biçimindedir. Reflü hastalığı tüm dünya ülkelerinde oldukça sık şikayet sebebi olduğunu bilmekteyiz. Esasen reflü  hadisesi belli sıklık ve süreyi geçmemesi halinde fizyolojik bir olay olarak kabul edilmektedir.Yani her sağlıklı insanda günlük yaşamı esnasında reflü olayı belirli sıklık veya sürede gerçekleşir. Reflü hastalığı ise bu sıklık ve sürenin normal sınırlarının üstüne çıkması halinde ortaya çıkar. Reflü hastalığına zemin hazırlayan faktörler arasında yemek borusu alt ucunun kendiliğinden gerçekleşen gevşemelerinin patolojik sıklık veya süre zarfında ortaya çıkması, yemek borusu alt ucundaki kıskacın basınç düşüklüğü ve mide fıtığı mevcudiyeti gibi sebepler mevcuttur. Mide fıtığı ile reflü arasında kanıtlanmış bir sebep sonuç ilişkisi henüz saptanmamış olmakla beraber mide fıtığı olanların çok büyük bir kısmında reflü probleminin mevcut olduğu bilinmektedir.

Reflü hastalığının en klasik belirtisi ( yarattığı şikayet ) göğüste ve bazen gırtlağa , boğaza kadar yansıyan yanma yakınmasıdır. Bu şikayete tıp dilinde pyrozis denir. Pyrozis gündüzleri olabildiği gibi gece vücut yatar pozisyona geçtiğinde daha da şiddetlenebilir. Ayrıca reflü hastalarında gırtlağa kadar acı su ve bazen sindirilmiş gıda zerrecikleri gelebilir ki bu olaya tıp dilinde  regürjitasyon denmektedir. Reflü hastalığında diğer şikayet ve bulgular arasında yutma güçlüğü (disfaji), ağrılı yutma (odinofaji), ağza aniden hafif tatlı ekşimsi sıvı dolması (waterbrash), özefagus kanaması ve akciğere ait problemler sayılabilir. Reflü hastalarının bir kısmında reflü olayı hafif seyretmesine karşın reflüye ait şikayetler şiddetli olabilir.Benzer şekilde reflü oluşumunun sık ve şiddetli olduğu bazı hastalarda ise reflüye ait şikayetler hafif seyirli olabilmektedir.Dolayısı ile reflü hastalığında hastanın şikayet şiddeti ile reflü probleminin yemek borusu iç duvarında (mukoza) yarattığı hasarın şiddeti her zaman paralel olmayabilir. Reflü hastalarının az bir kısmında geceleri hastayı boğulduğu hissine kaptırarak paniğe sokan,  uykudan uyandıran  öksürük nöbetleri görülmektedir.

Reflü hastalarının uymaları halinde şikayetlerini azaltabilecekleri bazı diyet kısıtlamaları mevcuttur.Bunlar arasında en başta sigara ve alkollü içeceklerden uzak durmak gelmektedir.Bu iki zararlı madde dışında reflüyü azaltmak için bazı gıdalardan ve pişirme usullerinden kaçınmak gerekir. Reflü problemi yaşayan hastalar yemeklerde çok yememeli, yemeklerden sonra üç saat süre ile uzanmamalı veya yatmamalıdırlar. Yemeklerle birlikte fazla su veya sıvı almamak reflü şikayetlerinin azalmasına katkıda bulunabilir.Eski yıllarda reflü hastalarının yatak başlarının 15-20 cm kadar yukarıda tutulması önerisi mevcut idi.Günümüzde bu tedbir pek önerilmemektedir. Ayrıca reflü hastalığından yakınması olan kişilerin karın bölgelerini sıkan dar giysilerden uzak durmaları önerilmelidir.

Reflü hastalığı radyolojik, endoskopik, sintigrafik teşhis yöntemleri kullanılarak araştırılabilir. Manometri ve pH’metri gibi yöntemlerde reflü araştırılmasında uygun yöntemlerdir.24 saat boyunca özefagus iç boşluğundaki asit seviyesi tayinini hedefleyen pH’metri yöntemi reflü belirtileri ve hastalığının teşhisinde altın standart olarak kabul edilmekle birlikte oldukça akademik ve pahalı bir yöntemdir. Reflü hastalığına ait şikayet ve bulguların araştırılmasına üst sindirim sistemi endoskopisi (özefagogastroduodenoskopi) yöntemi de ilave edildiğinde reflü hastalarının neredeyse tamamına yakınına teşhis konabilmektedir. Endoskopik tetkik esnasında reflü mevcudiyetinin teyidi açısından yemek borusu iç duvarlarından biyopsiler alınarak patoloğa gönderilmesi de unutulmamalıdır.

Reflü hastalığında yemek borusu darlıkları gelişebilir. Reflüye sekonder darlıklar sıklıkla yemek borusunun alt 1/3 kesiminde ancak daha seyrek olarak orta 1/3 kesiminde ve çok ender olarakta üst 1/3  kesimde görülürler. Reflüye bağlı bu darlıklar iyi huylu özelliktedir ve endoskopik dilatasyon ile giderilebilirler. Bu darlıkların ameliyat ile giderilmesi de  mümkündür.Bir başka reflü hastalığı komplikasyonu  yemek borusu ülserleri ve kanamasıdır.Bu ülserlerin tedavisinde reflü tedavisinde kullanılan ilaçlar dozları artırılarak kullanılmalıdır. Reflü sonucu ortaya çıkan yemek borusu kanamaları diğer üst gastrointestinal sistem kanamalarında olduğu şekilde tedavi edilirler.

Reflü hastalığının komplikasyonlarından bir diğeri pulmoner komplikasyonlar yani solunum sistemine ait rahatsızlıklardır. Günümüzde astım hastalığının en sık sebebinin mideden yemek borusuna doğru ortaya çıkan reflü olduğu belirlenmiştir. Gece öksürükleri, ses değişiklikleri, kronik öksürük, solunum sesinin vızıltılı olması ve aspirasyona bağlı zatürre rahatsızlığıda reflü hastalığı komplikasyonlarıdır. Kronk reflü hastalığının en korkulan komplikasyonu ise Barrett’s Özefagusu gelişimidir. Bu olay yemek borusu alt uç dokusunda yemek borusu kanserine elverişli bir değişikliğin gelişmiş olması anlamına gelir ki bu durumdaki reflü hastaları daha sık endoskopik kontrollere alınmalı, endoskopi esnasında çok sayıda biyopsilerle kanser açısından riskli  durumun ciddiyeti saptanmalıdır. Barrett’s Özefagusu olan hastalarda endoskopik veya cerrahi tedavi seçenekleri devreye girebilmektedir.

Reflü hastalığının tedavisinde yukarıda sayılan yaşam tarzı değişiklikleri ve beslenme ile ilgili kısıtlamaların devreye sokulması hastanın şikayetlerinin azaltılmasında oldukça katkı sağlar.Ancak ana tedavi reflüyü veya reflünün sonuçlarını ortadan kaldırmaya yönelik ilaç tedavisidir. Bazı hastalarda reflünün yaratmış olduğu komplikasyonları ortadan kaldırmak amacı ile cerrahi müdahale bir tedavi alternatifi olabilir.